محمدرضا شریعتمدار ساوجی
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | محمدرضا شریعتمدار ساوجی |
| تاریخ تولد | ۱۲۹۳ق |
| زادگاه | ساوه |
| تاریخ وفات | ۱۳۶۳ق |
| محل دفن | قم، حرم حضرت معصومه(س) |
| شهر وفات | قم |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | میرزا ابوالحسن جلوه • میرزا محمد فیض قمی |
| محل تحصیل | قم • تهران |
| اجازه اجتهاد از | میرزا محمد فیض قمی |
| تألیفات | منظومه در آداب و سنن • تعلیقات بر الروضه البهیه |
محمدرضا شریعتمدار ساوجی (۱۲۹۳-۱۳۶۳ق) از مجتهدان قم در قرن چهارده هجری قمری است. او را مردی بسیار زاهد و مورد وثوق مردم و علمای شهر قم دانسته‌اند. وی در قم و تهران نزد میرزا ابوالحسن جلوه و میرزا محمد فیض قمی درس خواند و اجازه اجتهاد گرفت. ساوجی از جمله کسانی است که در ماندن شیخ عبدالکریم حائری در قم و تاسیس حوزه علمیه تلاش نمود.
معرفی
محمدرضا شریعتمدار ساوجی یکی از مدرسان حوزه علمیه قم بود که در ادبیات عرب، تفسیر، فقه و اصول تبحر داشت. وی مقدمات علوم دینی و برخی کتب ادبی و شعر را نزد پدرش آموخت. در سن بیست سالگی به تهران رفت و به تحصیل فلسفه و نیز تکمیل آموخته‌های فقهی خود پرداخت. در چهل سالگی به قم بازگشت و به تدریس پرداخت و مورد وثوق عموم مردم و علما شهر قرار گرفت.
تولد و درگذشت
شریعتمدار ساوجی در سال ۱۲۹۳ق در ساوه به دنیا آمد. نام او را محمدرضا شریف ساوجی معروف به ملا میرزا نیز گفته‌اند.
پدر ساوجی ملا ابوالقاسم نام دارد که در موطن خود به تبلیغ دین می‌پرداخت و تولیت چند موقوفه را بر عهده داشت. جد پدری وی نیز میرزا احمد معروف به حجة الاسلام مدفون در قبرستان شیخان قم و جد مادریش سید اسماعیل شیخ الاسلام که از مجتهدین زمان خود بود و در حرم حضرت علی(ع) مدفون است، از مراجع و علمای ساوه بوده‌اند.
ساوجی ۱۳ رجب سال ۱۳۶۳ق در اثر کسالت شدیدی که به خاطر وضعیت نامناسب دینی جامعه بدو عارض شده بود، درگذشت. محمد شریف‌رازی تراجم نگار معروف، نوشته است او گفته بود که من در هفتاد سالگی از دنیا می‌روم و چنین شد.
فعالیت‌ها
حدود سال ۱۲۹۴ش وقتی میرزا محمد فیض قمی مدرسه فیضیه را از تصرف اصناف و کسبه درآورد تا حجره‌های طلاب و کلاس‌های درس را بار دیگر دایر کند، از ساوجی خواست در یکی از حجره‌ها سکنی گزیند. به دنبال آن طلبه‌ها در آنجا اقامت کردند.
در سال ۱۳۰۰ هجری شمسی با وساطت ساوجی و میرزا محمد ارباب، شیخ عبدالکریم حائری پذیرفت که در قم بماند و مدیریت حوزه علمیه را بر عهده بگیرد. او در جلسه‌ای که برای متقاعد کردن شیخ به ماندن در قم برگزار شده بود، شیخ را حامل علم امام رضا(ع) دانست و از علما و مردم خواست اجازه ندهند وی قم را ترک کند. حضور و سخنان وی در آن جمع تاثیر زیادی در ماندن شیخ عبدالکریم داشته است.
زهد و اخلاص
محمد شریف‌رازی می‌گوید ساوجی در زهد و پرهیزکاری نادر عصر خود بود چندان که در بین مردم ساوه و قم ضرب‌المثل بوده است. وی که از مزارع خود در ساوه امرار معاش می‌کرد، چند سال در اثر سردی هوا محصولی برداشت نکرد و در تنگدستی سختی گرفتار شد، شیخ عبدالکریم اموالی را برایش فرستاد، اما او از پذیرفتن آن خودداری کرد و گفت تا کارد به استخوان نرسد دیناری از مال امام نمی‌خورم.
اساتید
در منابع از اساتید ساوجی به سه تن زیر اشاره شده است:
- میرزا ابوالحسن جلوه؛
- شیخ آقابزرگ ساوجی؛
- میرزا محمد فیض قمی؛ ساوجی از او اجازه اجتهاد دارد.
تالیفات
- منظومه در آداب و سنن؛ این کتاب به صورت شعر و در آداب و سنن اسلامی است. ساوجی در کتاب خود عین عبارت‌های امامان را به نظم آورده است. برخی این کتاب را از شاهکارهای شعر می‌دانند.
- تعلیقات بر الروضة البهیة شهید ثانی؛ این نوشته چاپ نشده است.
ساوجی بر چند کتاب فقهی نیز تعلیقه نگاشته است.
پانویس
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، خاطره‌های آموزنده، ۱۳۹۲، ج۱، ص۳۱۸.
- ↑ رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۳، ج۵، ص۲۹۶.
- ↑ فخاریان، ابوالقاسم، فرهیختگان ساوه، ساوه، اداره فرهنگ و ارشاد، ۱۳۹۶، ص۸۲۶.
- ↑ فخاریان، ابوالقاسم، فرهیختگان ساوه، ساوه، اداره فرهنگ و ارشاد، ۱۳۹۶، ص۸۲۶.
- ↑ حضرتی آشتیانی، «اﺟﺎزات و اﺳﻨﺎد آﯾﺖالله ﺣﺎج ﺷﯿﺦ ﻣﺤﻤﺪﺣﺴﯿﻦ ﺷﺮﯾﻌﺘﻤﺪار ﺳﺎوﺟﯽ»، ۱۳۹۲ش، ص۲۹۱.
- ↑ حضرتی آشتیانی، «اﺟﺎزات و اﺳﻨﺎد آﯾﺖالله ﺣﺎج ﺷﯿﺦ ﻣﺤﻤﺪﺣﺴﯿﻦ ﺷﺮﯾﻌﺘﻤﺪار ﺳﺎوﺟﯽ»، ۱۳۹۲ش، ص۲۹۱.
- ↑ رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۳، ج۵، ص۲۹۶.
- ↑ حضرتی آشتیانی، «اﺟﺎزات و اﺳﻨﺎد آﯾﺖالله ﺣﺎج ﺷﯿﺦ ﻣﺤﻤﺪﺣﺴﯿﻦ ﺷﺮﯾﻌﺘﻤﺪار ﺳﺎوﺟﯽ»، ۱۳۹۲ش، ص۲۸۸.
- ↑ رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۳، ج۵، ص۲۹۷.
- ↑ واعظ خیابانی، علمای معاصر، ۱۳۸۲ش، ص۲۸۸.
- ↑ ذاکری، حوزه علمیه قم در دوره معاصر، ص۶۶۳۵
- ↑ استادی، یادنامه آیت الله العظمی اراکی (ره)، ۱۳۷۵ش، ص۷۴۴.
- ↑ رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۳، ج۵، ص۲۹۹.
- ↑ رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۳، ج۵، ص۲۹۹.
- ↑ فخاریان، ابوالقاسم، فرهیختگان ساوه، ساوه، اداره فرهنگ و ارشاد، ۱۳۹۶، ص۸۲۶.
- ↑ فخاریان، ابوالقاسم، فرهیختگان ساوه، ساوه، اداره فرهنگ و ارشاد، ۱۳۹۶، ص۸۲۶.
- ↑ انصاری قمی، اختران فقاهت بررسی زندگی علمی و سیاسی گروهی از علمای سده اخیر، ج۲، ص۱۴۹.
- ↑ رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۳، ج۵، ص۲۹۶.
- ↑ حضرتی آشتیانی، «اﺟﺎزات و اﺳﻨﺎد آﯾﺖالله ﺣﺎج ﺷﯿﺦ ﻣﺤﻤﺪﺣﺴﯿﻦ ﺷﺮﯾﻌﺘﻤﺪار ﺳﺎوﺟﯽ»، ۱۳۹۲ش، ص۲۸۸.
- ↑ حضرتی آشتیانی، «اﺟﺎزات و اﺳﻨﺎد آﯾﺖالله ﺣﺎج ﺷﯿﺦ ﻣﺤﻤﺪﺣﺴﯿﻦ ﺷﺮﯾﻌﺘﻤﺪار ﺳﺎوﺟﯽ»، ۱۳۹۲ش، ص۲۸۸.
- ↑ حضرتی آشتیانی،»اﺟﺎزات و اﺳﻨﺎد آﯾﺖالله ﺣﺎج ﺷﯿﺦ ﻣﺤﻤﺪﺣﺴﯿﻦ ﺷﺮﯾﻌﺘﻤﺪار ﺳﺎوﺟﯽ»، ۱۳۹۲ش، ص۲۸۸.
منابع
- استادی، رضا، یادنامه آیت الله العظمی اراکی (ره)، بی‌جا، انجمن علمی، فرهنگی و هنری استان مرکزی، ۱۳۷۵ش.
- انصاری قمی، ناصر الدین، اختران فقاهت بررسی زندگی علمی و سیاسی گروهی از علمای سده اخیر، قم، دلیل ما، چاپ دوم، ۱۳۸۷ش.
- حضرتی آشتیانی، صادق، «اﺟﺎزات و اﺳﻨﺎد آﯾﺖالله ﺣﺎج ﺷﯿﺦ ﻣﺤﻤﺪﺣﺴﯿﻦ ﺷﺮﯾﻌﺘﻤﺪار ﺳﺎوﺟﯽ»، در نشریه پیام بهارستان، ش۲۲، ۱۳۹۲ش.
- رازی، محمدشریف، گنجینه دانشمندان، قم، چاپخانه پیروز، ۱۳۵۳ش.
- ذاکری، علی اکبر، «حوزه علمیه قم در دوره معاصر»، در دانشنامه جهان اسلام، تهران، ۱۳۹۳ش.
- فخاریان، ابوالقاسم، فرهیختگان ساوه، ساوه، اداره فرهنگ و ارشاد، ۱۳۹۶ش.
- واعظ خیابانی، میرزا علی، علمای معاصر، به کوشش دکتر عقیقی بخشایشی، قم نوید اسلام، چ۱، ۱۳۸۲ش.